¹ Dati tal-firma u ratifika mill-ex Repubblika Federali Ċeka u Slovakka.

² Ratifikazzjoni minn Saarland 14/01/1953 – Saarland saret parti integrali mill-Ġermanja fl-01/01/1957.

³ L-ewwel ratifika: 28/03/1953. Denunzja b’effett fit-13/06/1970.

⁴ Dati tal-firma u r-ratifika mill-unjoni statali tas-Serbja u l-Montenegro.

⁵ Skont ir-Riżoluzzjoni CM/Res(2022)3 adottata mill-Kumitat tal-Ministri fit-23/03/2022, il-Federazzjoni Russa għandha tieqaf milli tkun Parti għat-Trattat ETS Nru 5 fis-16/09/2022.

PERESS LI L-GVERNIJIET FIRMATARJI TA’ DIN IL-KONVENZJONI huma membri tal-Kunsill tal-Ewropa,

B’kunsiderazzjoni għad-Dikjarazzjoni Universali tad-Drittijiet tal-Bniedem, proklamata mill-Assemblea Ġenerali fl-għaxra ta’ Diċembru 1948;

Billi din id-Dikjarazzjoni għandha l-għan li tiżgura r-rikonixximent universali u effettiv u r-rispett tad-drittijiet iddikjarati fiha;

Billi l-għan tal-Kunsill tal-Ewropa hu l-kisba ta’ għaqda akbar bejn il-membri tiegħu u billi wieħed mill-metodi biex jinkiseb dan ilgħan hu l-osservanza` u l-promozjoni tad-drittijiet tal-bniedem u l-libertajiet fondamentali;

Filwaqt li jaffermaw mill-ġdid it-twemmin fil-libertajiet fondamentali li huma s-siesien tal-ġustizzja u l-paċi fid-dinja u li dawn huma aħjar imħarsa min banda permezz ta’ demokrazija politika effettiva u milloħra permezz ta’ fehma komuni u b’ osservanza tad-drittijiet talbniedem li minnhom jiddependu;

Peress li, bħala gvernijiet tal-pajjiżi Ewropej ta’ l-istess fehma u li għandhom wirt komuni ta’ tradizzjonijiet politiċi, ideali, liberta` u stat ta’ dritt, huma deċiżi biex jieħdu l-ewwel passi lejn l-infurzar kollettiv ta’ ċerti drittijiet imsemmija fid-Dikjarazzjoni Universali,

Filwaqt li jaffermaw li l-Partijiet Għolja Kontraenti, skont il-prinċipju tas-sussidjarjetà, għandhom ir-responsabbiltà primarja li jassiguraw id-drittijiet u l-libertajiet imsemmija f’din il-Konvenzjoni u l-Protokolli tagħha, u li biex jagħmlu dan igawdu minn marġni ta’ apprezzament, suġġett għal ġurisdizzjoni superviżorja tal-Qorti Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem stabbilita minn din il-Konvenzjoni,

Ftehmu kif ġej:

1. Id-dritt għall-ħajja ta’ kulħadd għandu jiġi protett b’liġi. Ħadd ma għandu jiġi pprivat mill-ħajja tiegħu intenzjonalment ħlief flesekuzzjoni tas-sentenza ta’ qorti wara li jiġi misjub ħati ta’ delitt li dwaru tkun provduta mil-liġi din il-piena.

2. Il-privazzjoni tal-ħajja ma għandhiex titqies bħala magħmula bi ksur ta’ dan l-Artikolu meta tirriżulta mill-użu ta’ forza li ma tkunx aktar minn dak li jkun assolutament meħtieġ:

(a) fid-dif i ża ta’ xi persuna minn vjolenza illegali;

(b) sabiex jiġi effettwat arrest skont il-liġi jew tiġi evitata l-ħarba ta’ xi persuna detenuta skont il-liġi;

(ċ) f’azzjoni meħuda skont il-liġi sabiex tiġi megħluba rewwixta jew insurrezzjoni.

Ħadd ma għandu jkun assoġġettat għal tortura jew għal trattament jew piena inumana jew degradanti.

1. Ħadd ma għandu jinżamm fi skjavitu` jew f’servitu`.

2. Ħadd ma għandu jkun imġiegħel jagħmel xogħol forzat jew obbligatorju.

3. Għall-fini ta’ dan l-Artikolu l-frażi “xogħol forzat jew obbligatorju” ma tinkludix:

(a) xogħol meħtieġ li jsir fil-kors ordinarju ta’ detenzjoni imposta skont id-disposizzjonijiet tal-Artikolu 5 ta’ din il-Konvenzjoni jew waqt il-liberta` kondizzjonata minn dik iddetenzjoni;

(b) servizz ta’ karattru militari jew, f’każ ta’ persuni oġġezzjonanti minħabba l-kuxjenza f’pajjiżi fejn huwa hekk rikonoxxut, servizz imġiegħel minflok servizz militari obbligatorju;

(ċ) servizz imġiegħel f’każ ta’ emerġenza jew ta’ kalamita` li thedded il-ħajja jew il-ġid tal-komunita`;

(d) xogħol jew servizz li jifforma parti mill-obbligi ċiviċi normali.

1. Kulħadd għandu d-dritt għal-liberta` u għas-sigurta` talpersuna. Ħadd ma għandu jiġi pprivat mil-liberta` tiegħu ħlief filkażijiet li ġejjin u skont il-proċedura preskritta bil-liġi:

(a) id-detenzjoni skont il-liġi ta’ persuna wara li tinsab ħatja minn qorti kompetenti;

(b) l-arrest jew id-detenzjoni skont il-liġi ta’ persuna għal nuqqas ta’ tħaris ta’ ordni skont il-liġi ta’ qorti jew sabiex jiġi żgurat it-twettiq ta’ xi obbligu preskritt mil-liġi;

ċ) l-arrest jew detenzjoni skont il-liġi ta’ persuna effettwata sabiex tiġi miġjuba quddiem l-awtorita` legali kompetenti fuq suspett raġonevoli li tkun ikommettiet reat jew meta jkun meqjus raġonevolment meħtieġ biex jiġi evitat li tikkommetti reat jew li taħrab wara li tkun għamlet reat;

(d) id-detenzjoni ta’ minuri b’ordni skont il-liġi għall-iskop ta’ sorveljanza edukattiva jew id-detenzjoni tiegħu skont il-liġi sabiex jiġi miġjub quddiem l-awtorita` legali kompetenti;

(e) id-detenzjoni skont il-liġi ta’ persuni biex jiġi evitat it-tixrid ta’ mard infettiv, ta’ persuni mhux f’sensihom, addetti għallalkohol jew għad-drogi jew vagabondi;

(f) l-arrest jew id-detenzjoni skont il-liġi ta’ persuna biex jiġi evitat li tidħol mingħajr awtorita` fil-pajjiż jew ta’ persuna li kontra tagħha tkun qed tittieħed azzjoni għaddeportazzjoni jew għall-estradizzjoni.

2. Kull min ikun arrestat għandu jiġi nfurmat minnufih, f’lingwa li jifhem, dwar ir-raġunijiet tal-arrest tiegħu u dwar kull akkuża kontra tiegħu.

3. Kull min ikun arrestat jew detenut skont id-disposizzjonijiet talparagrafu (1) (ċ) ta’ dan l-Artikolu għandu jinġieb minnufih quddiem imħallef jew funzjonarju ieħor awtorizzat b’liġi biex jeżerċita setgħa ġudizzjarja u jkollu dritt għal proċeduri fi żmien raġonevoli jew għal ħelsien waqt pendenza tal-proċeduri. Il-ħelsien jista’ jkun taħt kundizzjoni ta’ garanziji biex jidher għall-proċeduri.

4. Kull min ikun ipprivat mil-liberta` tiegħu b’arrest jew detenzjoni jkollu dritt li jagħmel proċeduri biex il-legalita` tad-detenzjoni tiegħu tiġi deċiża malajr minn qorti u l-liberta` tiegħu tiġi ordnata jekk iddetenzjoni ma tkunx skont il-liġi.

5. Kull min ikun vittma ta’ arrest jew detenzjoni bi ksur taddisposizzjonijiet ta’ dan l-Artikolu jkollu dritt esegwibbli għal kumpens.

1. Fid-determinazzjoni tad-drittijiet ċivili u tal-obbligi tiegħu jew ta’ xi akkuża kriminali kontra tiegħu, kulħadd huwa ntitolat għal smigħ imparzjali u pubbliku fi żmien raġonevoli minn tribunal indipendenti u imparzjali mwaqqaf b’liġi. Is-sentenza għandha tingħata pubblikament iżda l-istampa u l-pubbliku jistgħu jiġu esklużi mill-proċeduri kollha jew minn parti minnhom fl-interess tal-morali, tal-ordni pubbliku jew tas-sigurta` nazzjonali f‘ soċjeta` demokratika, meta l-interessi tal-minuri jew il-protezzjoni tal-ħajja privata tal-partijiet hekk teħtieġ, jew safejn ikun rigorożament meħtieġ fil-fehma tal-qorti f’ċirkostanzi speċjali meta l-pubbliċita` tista’ tippreġudika l-interessi tal-ġustizzja.

2. Kull min ikun akkużat b’reat kriminali għandu jiġi meqjus li jkun innoċenti sakemm ma jiġix pruvat ħati skont il-liġi.

3. Kull min ikun akkużat b’reat kriminali għandu d-drittijiet minimi li ġejjin:

(a) li jkun infurmat minnufih, b’lingwa li jifhem u fid-dettal, dwar in-natura u r-raġuni tal-akkuża kontra tiegħu;

(b) li jkollu żmien u faċilitajiet xierqa għall-preparazzjoni taddifiża tiegħu;

(ċ) li jiddefendi ruħu persunalment jew permezz ta’ assistenza legali magħżula minnu stess jew, jekk ma jkollux mezzi biżżejjed li jħallas l-assistenza legali, din għandha tingħata lilu b’xejn meta l-interessi tal-ġustizzja jeħtieġu hekk;

(d) li jeżamina jew li jara li jiġu eżaminati xhieda kontra tiegħu u li jottjeni l-attendenza u l-eżami ta’ xhieda favur tiegħu taħt l-istess kundizzjonijiet bħax-xhieda kontra tiegħu;

(e) li jkollu assistenza b’xejn ta’ interpretu jekk ma jkunx jifhem jew jitkellem il-lingwa użata fil-qorti.

1. Ħadd ma għandu jitqies li jkun ħati ta’ reat kriminali minħabba f’xi att jew ommissjoni li ma kinux jikkostitwixxu reat kriminali skont liġi nazzjonali jew internazzjonali fil-ħin meta jkunu saru. Lanqas ma għandha tingħata piena akbar minn dik li kienet applikabbli fiżżmien meta r-reat kriminali jkun sar.

2. Dan l-Artikolu ma għandux jippreġudika l-proċeduri u l-applikazzjoni tal-piena ta’ xi persuna għal xi att jew ommissjoni li, fiż-żmien meta jkunu saru, kienu kriminali skont il-prinċipji ġenerali tal-liġi rikonoxxuti min-nazzjonijiet ċivilizzati.

1. Kulħadd għandu d-dritt għar-rispett tal-ħajja privata tiegħu u tal-familja tiegħu, ta’ daru u tal-korrispondenza tiegħu.

2. Ma għandux ikun hemm indħil minn awtorita` pubblika dwar l-eżerċizzju ta’ dan id-dritt ħlief dak li jkun skont il-liġi u li jkun meħtieġ f ‘soċjeta` demokratika fl-interessi tas-sigurta` nazzjonali, sigurta` pubblika jew il-ġid ekonomiku tal-pajjiż, biex jiġi evitat iddiżordni jew l-egħmil ta’ delitti, għall-protezzjoni tas-saħħa jew talmorali, jew għall-protezzjoni tad-drittijiet u l-libertajiet ta’ ħaddieħor.

1. Kulħadd għandu d-dritt għal-liberta’ tal-ħsieb, kuxjenza u reliġjon; dan id-dritt jinkludi l-liberta` li jbiddel ir-reliġjon jew twemmin tiegħu u l-liberta`, sew waħdu kemm ma’ oħrajn u pubblikament jew privatament, li juri r-reliġjon jew it-twemmin tiegħu, fil-qima, tagħlim, prattika u osservanza.

2. Il-liberta` li wieħed juri r-reliġjon jew it-twemmin tiegħu tkun suġġetta biss għal dawk il-limitazzjonijiet li jkunu preskritti b’liġi u li jkunu meħtieġa f’soċjeta` demokratika fl-interessi tas-sigurta` pubblika, għall-protezzjoni tal-ordni pubblika, tas-saħħa jew talmorali, jew għall-protezzjoni tad-drittijiet u libertajiet ta’ ħaddieħor.

1. Kulħadd għandu d-dritt għal-liberta` ta’ espressjoni. Dan id-dritt jinkludi l-liberta li jkollu opinjonijiet u li jirċievi u jagħti informazzjoni u ideat mingħajr indħil mill-awtorita` pubblika u mingħajr ma jittieħed kont ta’ fruntieri. Dan l-Artikolu ma għandux jimpedixxi Stati milli jeħtieġu liċenzi għax-xandir, televiżjoni jew impriżi ċinematografiċi.

2. L-eżerċizzju ta’ dawn il-libertajiet, billi jġib miegħu dmirijiet u responsabbiltajiet, jista’ jkun suġġett għal dawk il-formalitajiet, kundizzjonijiet, restrizzjonijiet jew penali kif preskritti b’liġi u li jkunu meħtieġa f‘ soċjeta` demokratika, fl-interessi tas-sigurta` nazzjonali, integrita` territorjali jew sigurta` pubblika, biex jiġi evitat id-diżordni jew l-egħmil ta’ delitti, għall-protezzjoni tas-saħħa jew tal-morali, għall-protezzjoni tar-reputazzjoni jew drittijiet ta’ ħaddieħor, biex jiġi evitat il-kxif ta’ informazzjoni riċevuta b’sigriet, jew biex tiġi miżmuma l-awtorita` u l-imparzjalita` tal-ġudikatura.

1. Kulħadd għandu d-dritt għal-liberta` ta’ għaqda paċifika u għalliberta` ta’ assoċjazzjoni ma’ oħrajn, inkluż id-dritt li wieħed jifforma u jidħol fi trade unions għall-protezzjoni tal-interessi tiegħu.

2. Ma għandu jkun hemm ebda restrizzjonijiet fuq l-eżerċizzju ta’ dawn id-drittijiet ħlief dawk li jkunu preskritti b’liġi u li jkunu meħtieġa f’soċjeta` demokratika fl-interessi tas-sigurta` nazzjonali jew tas-sigurta` pubblika, biex jiġi evitat id-diżordni jew l-egħmil ta’ delitti, għall-protezzjoni tas-saħħa jew tal-morali jew għallprotezzjoni tad-drittijiet u l-libertajiet ta’ ħaddieħor. Dan l-Artikolu ma għandux jimpedixxi l-imposizzjoni ta’ restrizzjonijiet skont il-liġi fuq l-eżerċizzju ta’ dawn id-drittijiet minn membri tal-Forzi Armati, tal-Pulizija jew tal-amministrazzjoni tal-Istat.

L-irġiel u n-nisa ta’ eta` ta’ żwieġ għandhom id-dritt li jiżżewġu u li jkollhom familja, skont il-liġijiet nazzjonali li jirregolaw l-eżerċizzju ta’ dan id-dritt.

Kull min ikollu miksura d-drittijiet u l-libertajiet tiegħu kontemplati f’din il-Konvenzjoni għandu jkollu rimedju effettiv quddiem awtorita` nazzjonali għalkemm dak il-ksur ikun sar minn persuni li jkunu qed jaġixxu f’kariga uffiċjali.

It-tgawdija tad-drittijiet u libertajiet kontemplati f‘ din il-Konvenzjoni għandha tiġi assigurata mingħajr diskriminazzjoni għal kull raġuni bħalma huma s-sess, razza, kulur, lingwa, reliġjon, opinjoni politika jew opinjoni oħra, oriġini nazzjonali jew soċjali, assoċjazzjoni ma’ minoranza nazzjonali, proprjeta`, twelid jew status ieħor.

1. Fi żmien ta’ gwerra jew ta’ emerġenza oħra pubblika li thedded il-ħajja tan-nazzjon kull Parti Għolja Kontraenti tista’ tieħu miżuri li jnaqqsu l-obbligi tagħha skont il-Konvenzjoni safejn ikun rigorożament meħtieġ mill-eżiġenzi tas-sitwazzjoni, basta li dawk il-miżuri ma jkunux inkonsistenti ma’ l-obbligi l-oħra tagħha skont il-liġi internazzjonali.

2. Ma għandha ssir bis-saħħa ta’ din id-disposizzjoni ebda deroga mill-Artikolu 2 ħlief dwar imwiet li jirriżultaw minn atti leġittimi ta’ gwerra, jew mill-Artikoli 3, 4 (paragrafu 1) u 7.

3. Kull Parti Għolja Kontraenti li tagħmel użu minn dan id-dritt ta’ deroga għandha tinforma b’kollox lis-Segretarju Ġenerali tal-Kunsill tal-Ewropa dwar il-miżuri li tkun ħadet u r raġunijiet tagħhom. Għandha wkoll tinforma lis-Segretarju Ġenerali tal-Kunsill tal-Ewropa meta dawk il-miżuri jkunu spiċċaw joperaw u d-disposizzjonijiet tal-Konvenzjoni jkunu qegħdin jerġgħu jiġu eżegwiti kompletament.

Ebda ħaġa li hemm fl-Artikoli 10, 11 u 14 ma għandha tiftiehem li timpedixxi lill-Partijiet Għolja Kontraenti milli jimponu restrizzjonijiet fuq l-attivita` politika ta’ barranin.

Ebda ħaġa li hemm f ‘din il-Konvenzjoni ma għandha tiġi interpretata li xi Stat, grupp jew persuna għandha xi dritt li tidħol f’xi attivita` jew tagħmel xi att maħsub biex jeqred xi wieħed mid-drittijiet u millibertajiet kontemplati f’din il-Konvenzjoni jew biex tillimitahom aktar minn dak provdut fil-Konvenzjoni.

Ir-restrizzjonijiet permessi skont din il-Konvenzjoni għall-imsemmija drittijiet u libertajiet ma għandhomx jiġu applikati għal xi skop ieħor ħlief dawk li għalihom huma jkunu ġew preskritti.

Biex tiżgura l-osservanza tal-impenji meħudin mill-Partijiet Għolja Kontraenti fil-Konvenzjoni u l-Protokolli tagħha, għandha tiġi mwaqqfa Qorti Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem, minn hawn ilquddiem imsejħa “il-Qorti”. Il-Qorti għandha tiffunzjona fuq bażi permanenti.

Il-Qorti għandha jkollha l-istess numru ta’ mħallfin daqs kemm hemm Partijiet Għolja Kontraenti.

1. L-imħallfin għandhom ikunu ta’ karattru morali għoli u għandhom jew ikollhom il-ħiliet meħtieġa għall-ħatra f’uffiċċju ġudizzjarju għoli jew ikunu ġuriskonsulti ta’ kompetenza rikonoxxuta.

2. Il-kandidati għandu jkollhom inqas minn ħamsa u sittin sena fiddata sa meta tkun intalbet il-lista tat-tliet kandidati mill-Assemblea Parlamentari, skont l-Artiklu 22.

3. L-imħallfin jisimgħu l-każijiet fil-Qorti fil-kapaċita` individwali tagħhom.

4. Matul il-mandat tagħhom l-imħallfin ma għandhomx jieħdu sehem fl-ebda attivita` li ma hijiex kompatibbli mal-indipendenza, l-imparzjalita` jew il-ħtiġijiet ta’ ħatra full-time; il-kwistjonijiet kollha marbutin mal-applikazzjoni ta’ dan il paragrafu għandhom jiġu deċiżi mill-Qorti.

Għar-rigward ta’ kull Parti Għolja Kontraenti l-imħallfin għandhom jiġu eletti, b’maġġoranza tal-voti, mill-Assemblea Parlamentari minn lista ta’ tlett kandidati nominati mill-Parti Għolja Kontraenti.

1. L-imħallfin għandhom jiġu eletti għal perjodu ta’ disgħa snin. Huma ma’ jistgħux jerġu’ jiġu eletti.

2. L-imħallfin għandhom ikomplu fil-kariga sakemm jiġu sostitwiti. Madankollu, għandhom ikomplu jittrattaw il-każijiet li jkollhom f’idejhom f’dak il-mument.

3. L-ebda mħallef ma jista’ jiġi mkeċċi mill-kariga sakemm l-imħallfin l-oħra ma jiddeċidux b’maġġoranza ta’ żewġ terzi li hu ma għadux jissodisfa l-kondizzjonijiet meħtieġa.

1. Il-Qorti għandha jkollha Reġistru, u l-funzjonijiet u l-organiżżazjoni tiegħu għandhom ikunu stabbiliti fir-regoli tagħha.

2. Meta l-Qorti tisma’ każ f’formazzjoni ta’imħallef wieħed, hi għandha tkun assistita mir-relaturi li għandhom jaġixxu taħt l-awtorita` tal-President tal-Qorti. Huma għandhom jagħmlu parti mir-Reġistru tal-Qorti.

Il-Qorti plenarja għandha

(a) teleġġi l-President u wieħed jew żewġ Viċi-Presidenti għal perjodu ta’ tlett snin; huma jistgħu jerġu’ jiġu eletti;

(b) twaqqaf Kmamar, ikkostitwiti għal perjodu ta’ żmien fiss;

(ċ) teleġġi l-Presidenti tal-Kmamar tal-Qorti; dawn jistgħu jerġu’ jiġu eletti;

(d) taddotta r-regoli tal-Qorti;

(e) teleġġi r-Reġistratur u wieħed jew aktar Viċi-Reġistraturi;

(f) tagħmel kwalunkwe talba skont l-Artikolu 26, paragrafu 2.

1. Sabiex tikkonsidra l-każijiet li jinġiebu quddiemha, l-Qorti għandha tpoġġi f’formazzjoni b’imħallef wieħed, f’kumitati bi tlett imħallfin, f’Kmamar b’sebgħa mħallfin jew fil-Kamra l-Kbira bi sbatax-il imħallef. Il-Kmamar tal-Qorti għandhom iwaqqfu kumitati għal perijodu ta’ żmien fiss.

2. Fuq talba tal-Qorti plenarja, il-Kumitat tal-Ministri jista’, b’deċiżjoni unanima u għal perjodu fiss, inaqqas in-numru ta’ mħallfin f’Kamra għal ħamsa.

3. Meta mħallef ipoġġi f’każ bħala mħallef singolu, ma għandux jeżamina applikazzjonijiet kontra l-Parti Għolja Kontraenti li ġie elett fir-rigward tagħha.

4. L-imħallef elett fir-rigward tal-Parti Għolja Kontraenti kkonċernata jpoġġi ex-officio fil-każ bħala membru tal-Kamra u tal-Kamra l-Kbira. Jekk dan l-imħallef mhux preżenti jew ma jistagħx jieħu sehem fil-każ, persuna oħra magħżula mill-President tal-Qorti minn lista ta’ persuni sottomessa minn qabel minn din il-Parti għandha tpoġġi f’kapaċita` ta’ mħallef.

5. Il-Kamra l-Kbira għandha tinkludi wkoll il-President tal-Qorti, l-Viċi-Presidenti, l-Presidenti tal-Kmamar u mħallfin oħra magħżulin skont ir-regoli tal-Qorti. Meta każ jiġi rinvjat lill-Kamra l-Kbira skont l-Artikolu 43, l-ebda mħallef membru tal-Kamra li tat il-sentenza ma għandu jpoġġi fil-Kamra l-Kbira, ħlief il-President tal-Kamra u l-imħallef li poġġa fir-rigward tal-Parti Għolja Kontraenti kkonċernata.

1. Imħallef singolu jista’ jiddikjara inammissibbli jew jikanċella mill-lista tal-każijiet tal-Qorti applikazzjoni mressqa skont l-Artikolu 34, jekk din tkun deċiżjoni li tista’ tittieħed mingħajr eżami ulterjuri.

2. Din id-deċiżjoni tkun finali.

3. Jekk l-imħallef singolu ma’ jiddikjarax applikazzjoni inammissibbli jew ma’ jikkanċellaħiex mil-lista, l-istess imħallef għandu jibgħatha lil-Kumitat jew lil-Kamra għal eżami ulterjuri.

1. Fir-rigward ta’ applikazzjoni mressqa skont l-Artikolu 34, kumitat jista’, b’vot unanimu,

(a) jiddikjarha inammissibbli jew jikanċellaha mill-lista talkażijiet, jekk din hi deċiżjoni li tista’ tittieħed mingħajr eżami ulterjuri; jew

(b) jiddikjarha ammissibbli u fl-istess ħin jagħti sentenza fuq il-mertu, jekk il-kwistjoni ewlenija tal-każ, li tirrigwarda l-interpretazzjoni jew l-applikazzjoni tal-Konvenzjoni jew tal-Protokolli tagħha, tkun diġa ġiet trattata filġurisprudenza stabbilita tal-Qorti.

2. Id-deċiżjonijiet u s-sentenzi skont il-paragrafu 1 huma finali.

3. Jekk l-imħallef elett fir-rigward tal-Parti Għolja Kontraenti kkonċernata ma huwiex membru tal-kumitat, il-kumitat jista’ fi kwalunkwe stadju tal-proċediment jistiednu biex jieħu post wieħed mill-membri tal-kumitat, wara li jkun ikkonsidra l-fatturi rilevanti kollha, inklus jekk dik il-Parti kkontestatx jew le l-applikazzjoni talproċedura skont il-paragrafu 1.b.

1. Jekk ma tkunx ittieħdet l-ebda deċiżjoni skont l-Artikolu 27 jew 28, jew l-ebda sentenza skont l-Artikolu 28, Kamra għandha tiddeċidi fuq l-ammissibilita` u l-mertu tal-applikazzjonijiet individwali mressqin skont l-Artikolu 34. Id-deċiżjoni fuq l-ammissibilita` tista’ tittieħed separatament.

2. Kamra għandha tiddeċidi fuq l-ammissibilita` u l-mertu talapplikazzjonijiet interstatali mressqin skont l-Artikolu 33. Id-deċiżjoni fuq l-ammissibilita` għandha tittieħed separatament sakemm il-Qorti, f’każijiet eċċezzjonali, ma tiddeċidix mod ieħor.

Meta każ pendenti quddiem Kamra jqajjem kwistjoni serja li taffettwa l-interpretazzjoni tal-Konvenzjoni jew tal-Protokolli tagħha, jew meta s-soluzzjoni ta’ kwistjoni quddiem il-Kamra jista’ jkollha risultat mhux konsistenti ma’ sentenza mogħtija preċedentement mill-Qorti, il-Kamra tista’, fi kwalunkwe mument qabel ma tagħti s-sentenza, tirrinunzja l-ġurisdizzjoni favur il-Kamra l-Kbira.

Il-Kamra l-Kbira għandha

(a) tiddetermina l-applikazzjonijiet mressqin skont l-Artikolu 33 jew l-Artikolu 34 meta Kamra tkun irrinunzjat il-ġurisdizzjoni skont l-Artikolu 30 jew meta l-każ ikun ġie rinvjat lilha skont l-Artikolu 43;

(b) tiddeċidi kwistjonijiet rinvjati lill-Qorti mill-Kumitat tal-Ministri skont l-Artikolu 46, paragrafu 4; u

ċ) tikkonsidra talbiet għal opinjonijiet konsultattivi mressqin skont l-Artikolu 47.

1. Il-ġurisdizzjoni tal-Qorti tkopri l-kwistjonijiet kollha li jirrigwardaw l-interpretazzjoni u l-applikazzjoni tal-Konvenzjoni u l-Protokolli tagħha li jiġu mressqin quddiemha skont iddisposizzjonijiet tal-Artikoli 33, 34, 46, u 47.

2. Fil-każ ta’ kontroversja dwar jekk il-Qorti għandiex ġurisdizzjoni jew le, għandha tiddeċidi l-Qorti.

Kull Parti Għolja Kontraenti tista’ tressaq quddiem il-Qorti kwalunkwe allegazzjoni ta’ ksur tad-disposizzjonijiet tal-Konvenzjoni u l-Protokolli tagħha minn Parti Għolja Kontraenti oħra.

Il-Qorti tista’ tirċievi applikazzjonijiet minn għand kwalunkwe persuna, organiżżazjoni non-governattiva jew grupp ta’ individwi li jsostnu li huma vittmi ta’ ksur minn naħa ta’ wieħed mill-Partijiet Għolja Kontraenti tad-drittijiet kif msemmija fil-Konvenzjoni jew fil-Protokolli tagħha. Il-Partijiet Għolja Kontraenti jimpenjaw ruħhom li ma jfixklux bl-ebda mod l-eżerċizzju effettiv ta’ dan id-dritt.

1. Il-Qorti tista’ tittratta kwistjoni biss wara li r-rimedji nazzjonali kollha jkunu ġew eżawriti, skont ir-regoli generalment rikonoxxuti tal-liġi internazzjonali, u f’perjodu ta’ erba’ xhur mid-data taddeċiżjoni finali.

2. Il-Qorti ma għandhiex tittratta l-ebda applikazzjoni mressqa skont l-Artikolu 34 li

(a) hi anonima; jew

(b) hi sostanzjalment l-istess bħal kwistjoni li diġa ġiet eżaminata mill-Qorti jew li diġa ġiet sottomessa għall-proċedura oħra ta’ investigazzjoni jew soluzzjoni internazzjonali u ma fiha l-ebda informazzjoni ġdida rilevanti.

3. Il-Qorti għandha tiddikjara inammissibbli kwalunkwe applikazzjoni individwali mressqa skont l-Artikolu 34 jekk tikkonsidra li:

(a) l-applikazzjoni ma hijiex kompatibbli mad-disposizzjonijiet tal-Konvenzjoni jew tal-Protokolli tagħha, hi manifestament infondata, jew hi abbuż tad-dritt ta’ applikazzjoni individwali; jew

(b) l-applikant ma’ sofriex żvantaġġ sinjifikanti, sakemm ir-rispett tad-drittijiet tal-bniedem kif msemmijin fil-Konvenzjoni u l-Protokolli tagħha ma jeħtieġx eżami talapplikazzjoni fuq il-mertu.

4. Il-Qorti għandha tirrifjuta kwalunkwe applikazzjoni li tikkonsidra inammissibbli skont dan l-Artikolu. Dan tista’ tagħmlu fi kwalunkwe stadju tal-proċediment.

1. Fil-każijiet kollha quddiem Kamra jew quddiem il-Kamra l-Kbira, Parti Kontraenti Għolja, li l-applikant jkun wieħed miċ-ċittadini tagħha, għandha d-dritt tissottometti kummenti bil-miktub u tieħu sehem fis-smigħ.

2. Il-President tal-Qorti jista’, fl-interess tal-amministrazzjoni xierqa tal-ġustizzja, jistieden lil kwalunkwe Parti Għolja Kontraenti li m’hijiex parti fil-proċediment, jew lil kwalunkwe persuna kkonċernata li m’hijiex l-applikant, sabiex tissottometti kummenti bil-miktub jew tieħu sehem fis-smigħ.

3. Fil-każijiet kollha quddiem Kamra jew quddiem il-Kamra l-Kbira, il-Kummissarju għad-Drittijiet tal-Bniedem tal-Kunsill tal-Ewropa jista’ jissottometti kummenti bil-miktub u jieħu sehem fis-smigħ.

1. Il-Qorti tista’ fi kwalunkwe stadju tal-proċediment tiddeċidi tikanċella applikazzjoni mill-lista tal-każijiet fejn iċ-ċirkostanzi jwasslu għall-konklużjoni li

(a) l-applikant ma għandux intenzjoni jkompli l-applikazzjoni tiegħu; jew

(b) il-kwistjoni ġiet risolta; jew

(ċ) għal kwalunkwe raġuni oħra stabbilita mill-Qorti, ma jkunx aktar ġustifikat li titkompla l-eżami tal-applikazzjoni.

Madankollu, l-Qorti għandha tkompli l-eżami tal-applikazzjoni jekk ir-rispett tad-drittijiet tal-bniedem kif msemmijin fil-Konvenzjoni u l-Protokolli tagħha hekk jeħtieġ.

2. Il-Qorti tista’ tiddeċidi terġa’ ddaħħal applikazzjoni fil-lista talkażijiet jekk tikkonsidra li ċ-ċirkostanzi jiġġustifikaw il-każ.

Il-Qorti għandha teżamina l-każ flimkien mar-rappreżentanti talpartijiet u, jekk ikun hemm bżonn, tibda investigazzjoni, u l-Partijiet Għolja Kontraenti kkonċernati għandhom jipprovdu l-faċilitajiet kollha neċessarji sabiex din titmexxa b’mod effettiv.

1. Fi kwalunkwe stadju tal-proċediment, il-Qorti tista’ tpoġġi ruħha għad-disposizzjoni tal-partijiet ikkonċernati sabiex jintlaħaq ftehim bonarju fuq il-kwistjoni abbażi tar-rispett għad-drittijiet talbniedem kif msemmijin fil-Konvenzjoni u l-Protokolli tagħha.

2. Il-proċedimenti mmexxija skont il-paragrafu 1 għandhom ikunu kunfidenzjali.

3. Jekk jintlaħaq ftehim bonarju, il-Qorti għandha tikanċella l-każ mill-lista permezz ta’ deċiżjoni li tkun limitata għal dikjarazzjoni qasira tal-fatti u tal-ftehim milħuq.

4. Din id-deċiżjoni għandha tiġi trasmessa lill-Kumitat tal-Ministri, li għandu jissorvelja l-eżekuzzjoni tal-kondizzjonijiet tal-ftehim bonarju kif imsemmija fid-deċiżjoni.

1. Is-smigħ għandhu jkun pubbliku sakemm il-Qorti ma tiddeċidix mod ieħor f’ċirkostanzi eċċezzjonali.

2. Id-dokumenti depożitati għand ir-Reġistratur għandhom ikunu aċċessibbli għall-pubbliku sakemm il-President tal-Qorti ma jiddeċidix mod ieħor.

Jekk il-Qorti ssib li kien hemm ksur tal-Konvenzjoni jew tal-Protokolli tagħha, u jekk il-liġi interna tal-Parti Għolja Kontraenti kkonċernata tippermetti biss riparazzjoni parzjali, il-Qorti għandha tagħti s-soddisfazzjon xierqa lil-parti leża jekk ikun neċessarju.

Is-sentenzi tal-Kmamar isiru finali skont id-disposizzjonijiet tal-Artikolu 44, paragrafu 2.

1. Matul perijodu ta’ tlett xhur mid-data tas-sentenza tal-Kamra, f’każijiet eċċezzjonali, kwalunkwe parti fil-każ tista’ titlob ir-rinviju tal-każ lill-Kamra l-Kbira.

2. Panel ta’ ħames imħallfin tal-Kamra l-Kbira jaċċetta t-talba jekk il-każ iqajjem kwistjoni serja li taffettwa l-interpretazzjoni jew l-applikazzjoni tal-Konvenzjoni jew tal-Protokolli tagħha, jew kwistjoni serja ta’ importanza ġenerali.

3. Jekk il-panel jaċċetta t-talba, l-Kamra l-Kbira għandha tiddeċidi l-każ permezz ta’ sentenza.

1. Is-sentenza tal-Kamra l-Kbira għandha tkun finali.

2. Is-sentenza ta’ Kamra għandha ssir finali

(a) meta l-partijiet jiddikjaraw li mhux ser jitolbu li l-każ jiġi rinvjat lill-Kamra l-Kbira; jew

(b) tlett xhur wara d-data tas-sentenza, jekk ma ġiex mitlub rinviju lill-Kamra l-Kbira; jew

(ċ) meta l-panel tal-Kamra l-Kbira jirrifjuta t-talba ta’ rinviju skont l-Artikolu 43.

3. Is-sentenza finali għandha tiġi ppubblikata.

1. Għandhom jingħataw raġunijiet għas-sentenzi kif ukoll għaddeċiżjonijiet li jiddikjaraw l-applikazzjonijiet ammissibbli jew inammissibbli.

2. Jekk sentenza ma tirrapreżentax, għal kollox jew parzjalment, l-opinjoni unanima tal-imħallfin, kwalunkwe mħallef għandu d-dritt jagħti opinjoni separata.

1. Il-Partijiet Għolja Kontraenti jimpenjaw ruħhom jirrispettaw issentenza finali tal-Qorti fi kwalunkwe każ li jkunu parti fih.

2. Is-sentenza finali tal-Qorti għandha tiġi trasmessa lill-Kumitat tal-Ministri, li għandu jissorvelja l-eżekuzzjoni tagħha.

3. Jekk il-Kumitat tal-Ministri jikkonsidra li s-superviżjoni tależekuzzjoni ta’ sentenza finali qed jiġi mxekkel b’xi problema ta’ interpretazzjoni tas-sentenza, jista’ jirreferi l-kwistjoni lill-Qorti sabiex tieħu deċiżjoni fuq tali interpretazzjoni. Deċiżjoni ta’ riferenza teħtieġ vot ta’ maġġoranza ta’ żewġ terzi tar-rappreżentanti titolari tal-kumitat.

4. Jekk il-Kumitat tal-Ministri jikkonsidra li xi Parti Għolja Kontraenti tirrifjuta li tirrispetta s-sentenza finali f’ każ li tkun parti fiħ, dan il-Kumitat, wara li jibgħat notifika formali lil dik il-Parti u permezz ta’ deċiżjoni adottata b’vot ta’ maġġoranza ta’ żewġ terzi tar-rappreżentanti titolari tal-kumitat, jista’ jirreferi lill-Qorti l-mistoqsija jekk din il-Parti naqsitx milli twettaq l-obbligu tagħha skont il-paragrafu 1.

5. Jekk il-Qorti ssib ksur tal-paragrafu 1, hi għandha tirreferi l-każ lill-Kumitat tal-Ministri sabiex jikkonsidra liema miżuri għandhom jittieħdu. Jekk il-Qorti ma ssib l-ebda ksur tal-paragrafu 1, hi għandha tirreferi l-każ lill-Kumitat tal-Ministri sabiex jagħlaq l-eżami tiegħu tal-każ.

1. Il-Qorti tista’, fuq talba tal-Kumitat tal-Ministri, tagħti opinjonijiet konsultattivi fuq kwistjonijiet legali li jirrigwardaw l-interpretazzjoni tal-Konvenzjoni u l-Protokolli tagħha.

2. Dawn l-opinjonijiet m’għandhomx jittrattaw kwistjonijiet relatati mal-kontenut jew l-ambitu tad-drittijiet jew libertajiet kif msemmijin fis-Sezzjoni I tal-Konvenzjoni u tal-Protokolli tagħha, jew ma kwalunkwe kwistjoni oħra li l-Qorti jew il-Kumitat tal-Ministri jistgħu jkollhom bżonn jikkonsidraw bħala konsegwenza ta’ kwalunkwe proċediment li jista’ jiġi istitwit skont il-Konvenzjoni.

3. Id-deċiżjonijiet tal-Kumitat tal-Ministri sabiex tintalab opinjoni konsultattiva tal-Qorti jirrikjedu vot ta’ maġġoranza tarrappreżentanti titolari tal-kumitat.

Il-Qorti għandha tiddeċidi jekk talba għal opinjoni konsultattiva mressqa mill-Kumitat tal-Ministri taqax taħt il-kompetenza tagħha skont l-Artikolu 47.

1. Għandhom jingħataw ir-raġunijiet għal opinjonijiet konsultattivi tal-Qorti.

2. Jekk l-opinjoni konsultattiva ma tirrapreżentax, għal kollox jew parzjalment, l-opinjoni unanima tal-imħallfin, kwalunkwe mħallef għandu jkollu d-dritt jagħti opinjoni separata.

3. L-opinjonijiet konsultattivi tal-Qorti għandhom jiġu kkomunikati lill-Kumitat tal-Ministri.

L-infiq tal-Qorti għandu jiġi mħallas mill-Kunsill tal-Ewropa.

L-imħallfin huma intitolati, matul l-eżerċizzju tal-funzjonijiet tagħhom, għall-privileġġi u l-immunitajiet skont l-Artikolu 40 tal-Istatut tal-Kunsill tal-Ewropa u l-ftehim magħmul fil-kuntest tiegħu.

Meta tirċievi talba minn għand is-Segretarju Ġenerali tal-Kunsill tal-Ewropa, kull Parti Għolja Kontraenti għandha tipprovdi spjegazzjoni ta’ kif il-liġi interna tagħha tassigura l-implementazzjoni effettiva ta’ kwalunkwe disposizzjoni tal-Konvenzjoni.

Xejn mill-kontenut ta’ din il-Konvenzjoni ma għandu jiġi interpretat bħala limitazzjoni jew deroga minn kwalunkwe dritt tal-bniedem u libertajiet fondamentali li jistgħu jiġu ggarantiti skont il-liġijiet ta’ kwalunkwe Parti Għolja Kontraenti jew kwalunkwe ftehim ieħor li hi tkun parti fih.

Xejn mill-kontenut ta’ din il-Konvenzjoni ma għandu jippreġudika s-setgħat mogħtija lill-Kumitat tal-Ministri mill-Istatut tal-Kunsill tal-Ewropa.

Il-Partijiet Għolja Kontraenti jaqblu li, ħlief bi ftehim speċjali, mhumiex ser jagħmlu użu tat-trattati, konvenzjonijiet jew dikjarazzjonijiet eżistenti bejnithom sabiex iressqu, permezz ta’ petizzjoni, kontroversja dwar l-interpretazzjoni jew l-applikazzjoni ta’ din il-Konvenzjoni quddiem ebda meżż ta’ soluzzjoni ieħor ħlief dawk previsti f’din il-Konvenzjoni.

1. Kwalunkwe Stat jista’, fil-mument tar-ratifika jew fi kwalunkwe mument wara, jiddikjara permezz ta’ notifika indirizzata lis-Segretarju Ġenerali tal-Kunsill tal-Ewropa li l-Konvenzjoni għandha, bla ħsara għall-paragrafu 4 ta’ dan l-Artikolu, tiġi estiża għal wieħed jew għat-territorji kollha li r-relazzjonijiet internazzjonali tagħhom jaqaw taħt ir-responsabbilta` ta’ dan l-Istat.

2. Il-Konvenzjoni għandha tiġi estiża lit-territorju jew territorji msemmijin f’dik in-notifika mit-tletin jum wara li s-Segretarju Ġenerali tal-Kunsill tal-Ewropa jkun irċeva n-notifika.

3. Madankollu, id-disposizzjonijiet ta’ din il-Konvenzjoni għandhom japplikaw f’dawn it-territorji bi ħsieb għall-ħtiġijiet lokali.

4. Kwalunkwe Stat li jagħmel dikjarazzjoni skont il-paragrafu 1 ta’ dan l-Artikolu jista’ fi kwalunkwe mument jiddikjara f’isem wieħed jew aktar territorji li tirreferi għalihom d-dikjarazzjoni, li jaċċetta l-kompetenza tal-Qorti sabiex tirċievi applikazzjonijiet minn għand individwi, organiżżazzjonijiet non-governattivi jew gruppi ta’ individwi skont l-Artikolu 34 tal-Konvenzjoni.

1. Kwalunkwe Stat, meta jiffirma din il-Konvenzjoni jew meta jiddepożita l-strument ta’ ratifika tiegħu, jista’ jagħmel riżerva firrigward ta’ kwalunkwe disposizzjoni partikolari tal-Konvenzjoni minħabba li hemm liġi eżistenti f’dak il-mument fit-territorju tiegħu li ma tkunx konformi mad-disposizzjoni. Riżervi ta’ karattru ġenerali m’humiex permessi skont dan l-Artikolu.

2. Kwalunkwe riżerva li ssir skont dan l-Artikolu għandha tinkludi deskrizzjoni qasira tal-liġi kkonċernata.

1. Parti Għolja Kontraenti tista’ tiddenunzja l-Konvenzjoni biss wara ħames snin mid-data li fiha tkun saret parti u b’ avviż ta’ sitt xhur kontenut f’notifika indirizzata lis-Segretarju Ġenerali tal-Kunsill tal-Ewropa, li mbgħad jinforma lill-Partijiet Għolja Kontraenti l-oħra.

2. Din id-denunzja m’għandhiex l-effett li teħles lil-Parti Għolja Kontraentiikkonċernata mill-obbligi tagħha skont din il-Konvenzjoni fir-rigward ta’ atti li setgħu jikkostitwixxu ksur ta’ dawn l-obbligi, u ġew mwettqa qabel id-data li fiha d-denunzja saret effettiva.

3. Kwalunkwe Parti Għolja Kontraenti li ma tibqax membru tal-Kunsill tal-Ewropa għandha tieqaf milli tkun Parti f’din il-Konvenzjoni bl-istess kondizzjonijiet.

4. Il-Konvenzjoni tista’ tiġi denunzjata skont id-disposizzjonijiet tal-paragrafi preċedenti fir-rigward ta’ kwalunkwe territorju li għalih kien ġie ddikjarat li testendi l-Konvenzjoni skont il-kondizzjonijiet tal-Artikolu 56.

1. Din il-Konvenzjoni għandha tiġi miftuħa għall-firma tal-membri tal-Kunsill tal-Ewropa. Għandha tiġi ratifikata. Ir-ratifiki għandhom jiġu depożitati għand is-Segretarju Ġenerali tal-Kunsill tal-Ewropa.

2. L-Unjoni Ewropea tista’ taċċedi għal din il-Konvenzjoni.

3. Din il-Konvenzjoni għandha tidħol fis-seħħ wara li jkunu ġew depożitati għaxar strumenti ta’ ratifika.

4. Rigward xi firmatarju li jirratifika aktar tard, il-Konvenzjoni għandha tidħol fis-seħħ fid-data li fiha jkun ġie depożitat l-istrument ta’ ratifika.

5. Is-Segretarju Ġenerali tal-Kunsill tal-Ewropa għandu jinnotifika l-membri kollha tal-Kunsill tal-Ewropa dwar id-dħul fis-seħħ tal-Konvenzjoni, l-ismijiet tal-Partijiet Għolja Kontraenti li rratifikawha, u d-depożitu tal-istrumenti kollha ta’ ratifika li jistgħu jiġu effettwati sussegwentement.

MAGĦMUL F’RUMA DAN IR-RABA’ JUM TA NOVEMBRU 1950, bl-Ingliż u l-Franċiż, biż-żewġ testi ugwalment awtentiċi, b-kopja waħda li għandha tibqa depożitata fl-arkivji tal-Kunsill tal-Ewropa. Is-Segretarju Ġenerali għandu jittrażmetti kopji autentikati lil kull wieħed mill-firmatarji.